Viettel ứng dụng công nghệ mới thay thế chỉ huy tác chiến thủ công trong tập trận tên lửa phòng không

Diễn tập kíp chiến đấu sở chỉ huy Trung đoàn Tên lửa Phòng không 2025 của Quân chủng Phòng không – Không quân từ ngày 15–19.9 lần đầu tiên ứng dụng Hệ thống VQ2 do Viettel nghiên cứu phát triển trong công tác chỉ huy, điều hành tác chiến của lực lượng Phòng không – không quân.

Đây được đánh giá là bước đột phá trong công nghệ bảo vệ vùng trời quốc gia, đánh dấu sự thay đổi căn bản trong phương thức tổ chức chỉ huy, điều hành tác chiến của lực lượng Phòng không – Không quân (PK-KQ) và khẳng định năng lực công nghiệp quốc phòng công nghệ cao của Việt Nam.

Tại Trung đoàn 282 thuộc Sư đoàn 375, trong khuôn khổ hội thao diễn ra từ giữa tháng 9, các kíp chiến đấu lần đầu tiên đưa vào thực hành Hệ thống cảnh giới và bảo vệ vùng trời quốc gia VQ2 hay còn gọi là Hệ thống VQ2 do Tổng Công ty Công nghiệp Công nghệ cao Viettel (Viettel High Tech), đơn vị chủ lực trong khối công nghệ cao của Tập đoàn Viettel, phối hợp với Quân chủng Phòng không – Không quân nghiên cứu phát triển.

Thay thế ghi chép, xử lý thông tin thủ công

Trong một tình huống giả định máy bay lạ xâm nhập vùng không phận do Trung đoàn 282 quản lý, thay vì việc toàn bộ kíp chiến đấu phải liên tục lắng nghe, ghi chép và trao đổi thông tin qua kênh “alo” truyền thống để nhận định tình huống và điều hành lực lượng, Hệ thống VQ2 hiển thị toàn bộ bức tranh tình huống trên không đầy đủ và chính xác theo thời gian thực.

Hệ thống tự động đánh giá tình hình, đánh giá mức độ nguy hiểm của các mục tiêu bay trong khu vực, hỗ trợ kíp chiến đấu giao nhiệm vụ cho lực lượng và khí tài nhằm tiêu diệt mục tiêu.

Việc ứng dụng VQ2 đánh dấu bước chuyển rõ rệt trong phương thức tổ chức tác chiến: thay thế phần lớn công việc ghi chép, trao đổi thủ công và thao tác tiêu đồ truyền thống bằng dữ liệu số hóa được cập nhật theo thời gian thực, từ đó rút ngắn đáng kể thời gian ra quyết định của người chỉ huy và nâng cao độ chính xác khi điều hành, phân phối nhiệm vụ cho lực lượng hỏa lực.

Thiếu tướng Vũ Đại Dương, Phó Tư lệnh Quân chủng PK-KQ, cho biết: “Hệ thống tự động hóa chỉ huy giúp cho người chỉ huy và kíp chiến đấu xác định tính chất mục tiêu cũng như nhanh chóng đưa ra quyết định tiêu diệt mục tiêu; thời gian rất ngắn, gần như là thời gian thực”.

Bước tiến bảo vệ vùng trời Tổ quốc

VQ2 là nền tảng tự động hóa chỉ huy, điều hành tác chiến phòng PK-KQ, phục vụ tại Sở chỉ huy ở các cấp từ cấp đơn vị đến cấp quốc gia. Từ dữ liệu radar, thông tin liên lạc và các nguồn cảm biến, VQ2 phân tích, lọc nhiễu, nhận định tình hình địch, tình hình ta, tính toán các kịch bản tác chiến và đề xuất các phương án xử lý kịp thời cho người chỉ huy.

Trong điều kiện tác chiến hiện đại, khi xuất hiện “bầy đàn” mục tiêu bay với số lượng lớn, khả năng xử lý đồng thời nhiều mục tiêu và đề xuất phương án hợp lý của hệ thống trở thành yếu tố quyết định giúp kíp chiến đấu chủ động hơn trong tổ chức quản lý không phận.

Thực tế diễn tập cho thấy những khác biệt rõ rệt giữa phương thức truyền thống và phương thức áp dụng VQ2. Trước đây, từ thời điểm phân đội radar phát hiện mục tiêu đến khi thông tin được báo tới cấp quân chủng thường mất từ 3-5 phút do phải truyền qua nhiều khâu ghi chép, xác minh và báo cáo.

Đại tá Lưu Hồ Anh, Phó Trưởng ban Thường trực Quản lý dự án VQ2, nhấn mạnh rằng với VQ2, thời gian này đã rút xuống chỉ còn 5-10 giây, tạo bước nhảy vọt về tốc độ phản ứng và hiệu quả xử lý mục tiêu.

Những số liệu và trải nghiệm thực hành cho thấy kíp chiến đấu giảm mạnh khối lượng công việc thủ công, thao tác trực quan hơn và ra quyết định nhanh hơn nhờ sự hỗ trợ tính toán tự động của hệ thống.

Là chỉ huy trực tiếp trong diễn tập, Thượng tá Nguyễn Anh Thái, Trung đoàn trưởng Trung đoàn 282, chia sẻ rằng sự tham gia của hệ thống thông minh giúp giảm tải đáng kể công việc do con người đảm nhiệm trước đây, giúp kíp chiến đấu thao tác nhanh hơn, chính xác hơn và làm chủ bầu trời hiệu quả hơn.

Diễn tập lần này còn có quy mô lớn: 14 trung đoàn tên lửa toàn Quân chủng lần lượt diễn tập các tình huống giả định, toàn bộ quá trình từ chuẩn bị, thực hành chiến đấu đến báo cáo, rút kinh nghiệm sau trận đánh đều được thực hiện trên hệ thống VQ2.

Việc triển khai rộng rãi tại 14 trung đoàn tên lửa cho thấy VQ2 không còn là thử nghiệm đơn lẻ mà đã chứng minh được tính ứng dụng, phù hợp với yêu cầu tác chiến.

Các kíp chiến đấu thuộc nhiều đơn vị khác nhau nhận xét hệ thống thao tác dễ dàng, trực quan và thông minh, giúp rút ngắn thời gian ra quyết định so với phương pháp truyền thống.

Ngoài hiệu quả trong tác chiến, việc Viettel và Quân chủng PK-KQ làm chủ được khâu thiết kế nguyên lý và phát triển phần mềm điều khiển cho hệ thống có ý nghĩa chiến lược.

Theo anh Nguyễn Đình Việt – Chủ nhiệm dự án Hệ thống VQ2 của Viettel High Tech, đây là hệ thống phức tạp mà trên thế giới không nhiều quốc gia có thể chuyển giao; việc tự chủ công nghệ giúp giảm phụ thuộc nước ngoài, đồng thời tạo nền tảng để tiếp tục nghiên cứu, tích hợp các công nghệ mới như Big data, AI nhằm tăng khả năng tự đồng xử lý, đề xuất phương án tác chiến, tăng hiệu quả chiến đấu cho kíp chiến đấu.

Nhìn rộng hơn, VQ2 là một phần trong những nỗ lực phát triển khí tài công nghệ cao, góp phần hiện đại hóa Quân đội. VQ2 cùng với rất nhiều những công nghệ khác do các kỹ sư Viettel phát triển, đã đánh dấu bước phát triển mới của công nghiệp Quốc phòng Việt Nam, nâng cao chất lượng sẵn sàng chiến đấu, tránh để Tổ quốc bị động, bất ngờ trong mọi tình huống.

Những kết quả đạt được trong phát triển khí tài công nghệ cao của Viettel góp phần để Quân đội ta “đi tắt, đón đầu”, xây dựng lực lượng cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Viettel và nguồn tiền cho công nghiệp quốc phòng: sự thật sau các con số

Đằng sau các tổ hợp tên lửa, radar, UAV tham gia lễ diễu binh Quốc khánh 2-9 vừa qua là hiệu quả kinh doanh vượt trội của Viettel.