[Khoa học công nghệ] Hồi kết của sim rác

Tại kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV, Luật Viễn thông (sửa đổi) được thông qua ngày 24-11-2023 với 468/473 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành (chiếm 94,7%). Luật này sẽ có hiệu lực từ ngày 1-7-2024.

Riêng trường hợp quy định về cung cấp dịch vụ trung tâm dữ liệu, dịch vụ điện toán đám mây, dịch vụ viễn thông cơ bản trên internet tại điều 28 và điều 29 có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2025. Luật Viễn thông (sửa đổi) mới này tiếp tục bổ sung, sửa đổi cho Luật Viễn thông gốc (Luật Viễn thông số 41/2009/QH12).

Theo Cục Viễn thông (Bộ Thông tin và Truyền thông), Luật Viễn thông (sửa đổi) sẽ giúp bảo vệ quyền lợi của người sử dụng dịch vụ viễn thông và bảo đảm an toàn, an ninh mạng viễn thông trong thời gian tới. Trong đó, có những quy định chặt chẽ để xử lý nạn sim rác, cuộc gọi và tin nhắn xấu, lộ lọt thông tin cá nhân người dùng. Với chuyện dây dưa là sim rác liên tục “làm khổ” người dùng, Luật đã bổ sung quy định trách nhiệm của doanh nghiệp viễn thông trong việc thực hiện xác thực, lưu giữ, sử dụng thông tin thuê bao viễn thông và xử lý sim có thông tin thuê bao viễn thông không đầy đủ, không chính xác; cũng như biện pháp ngừng cung cấp dịch vụ viễn thông đối với thuê bao viễn thông vi phạm pháp luật về viễn thông.

Từ trước đến nay, báo chí đã nhiều lần lên tiếng, đề cập trách nhiệm của các nhà mạng đối với sim rác, nội dung thông tin xấu và độc hại mà người dùng phải gánh chịu dai dẳng. Kết quả các cuộc thanh tra vừa qua cũng bộc lộ rõ bản chất “nguồn cội” này. Rõ ràng, thời gian gần đây, với sự quyết liệt từ Bộ Thông tin và Truyền thông, các nhà mạng buộc phải nhập cuộc và tình hình giảm đi rõ rệt. Tuy nhiên, với những quy định, ràng buộc trách nhiệm hiện hành, chuyện vẫn chưa đi đến nơi đến chốn.

Những chuyện “xấu” trong hoạt động viễn thông còn có trách nhiệm của người sử dụng. Vì vậy, Luật Viễn thông (sửa đổi) cũng đã bổ sung quy định về nghĩa vụ của chủ thuê bao viễn thông. Cụ thể, người dùng không được sử dụng thông tin trên giấy tờ tùy thân của mình để ký hợp đồng dịch vụ viễn thông cho người khác, trừ trường hợp được phép theo quy định của pháp luật; và phải chịu trách nhiệm trước pháp luật trong việc sử dụng số thuê bao viễn thông mà mình đã ký hợp đồng.

Luật Viễn thông (sửa đổi) cũng đã bổ sung quy định rõ doanh nghiệp viễn thông không được tiết lộ thông tin riêng liên quan đến người sử dụng dịch vụ viễn thông, trừ các trường hợp người sử dụng đó đồng ý cung cấp thông tin hoặc để phục vụ cho việc tính giá, lập hóa đơn, xử lý hành vi trốn tránh thanh toán cước hoặc khi có yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật.

Tất nhiên, luật chỉ là hành lang và cơ sở pháp lý, việc thực hiện luật ra sao luôn cần có sự phối hợp chặt chẽ của các bên liên quan: cơ quan nhà nước, nhà cung cấp dịch vụ viễn thông và người sử dụng. Tuy vậy, trong thực tế, cơ quan nhà nước và doanh nghiệp viễn thông vẫn phải thực thi triệt để trước tiên.